Co się dzieje, gdy
traci się pracę?

Do utraty pracy może dojść na skutek redukcji etatu lub
zwolnienia indywidualnego.
Na czym polega różnica?

ZWOLNIENIE Z PRACY
Pracownik traci pracę, ale stanowisko nie ulega likwidacji i może zostać objęte przez kogoś innego. Niektóre
powody zwolnienia są uznawane za uzasadnione, natomiast inne nie. W przypadku zwolnienia z pracy należy
sprawdzić, czy pracodawca należycie uzasadnił przyczyny zwolnienia oraz czy postępował zgodnie ze
stosownymi procedurami. Jeżeli pracownik uzna, że jego zwolnienie było nieuzasadnione i jest uprawniony do wniesienia roszczenia, jego pracodawca musi dowieść, że zwolnienie było uzasadnione. Generalnie pracownik
nie kwalifikuje się do otrzymania żadnej wypłaty poza ekwiwalentem za niewykorzystany urlop lub
odszkodowaniem za skrócenie okresu wypowiedzenia.

REDUKCJA ETATU
Zlikwidowane zostaje samo stanowisko. Może to wynikać ze zmniejszenia liczby pracowników lub zamknięcia bądź przeniesienia zakładu. Redukcja etatu wiąże się z uprawnieniem do wypłaty ustawowej odprawy wolnej od podatku. Do otrzymania odprawy uprawnione są osoby, które pracowały dla danego pracodawcy przez co
najmniej dwa lata i mają powyżej 16 lat. Wszyscy kwalifikujący się pracownicy są uprawnieni do otrzymania
dwutygodniowej wypłaty [przed potrąceniem podatku i składek na ubezpieczenie społeczne (PRSI), maksymalnie do wysokości 600 EUR za tydzień] za każdy rok pracy plus jedna dodatkowa wypłata tygodniowa. Jest to minimalna odprawa i pracodawca może zgodzić się na wypłacenie wyższej kwoty

UWAGA
Długość okresu wypowiedzenia jest uzależniona od czasu pracy u danego pracodawcy. Pisemna umowa o pracę może przewidywać dłuższy okres wypowiedzenia.
Jeżeli pracownik został zwolniony w związku z redukcją etatu, ma prawo do co najmniej dwutygodniowego okresu wypowiedzenia zgodnie z Formularzem Zawiadomienia o Redukcji Etatu (część A formularza RP50),
na którym powinna być wskazana data zakończenia zatrudnienia. W przypadku indywidualnego zwolnienia z pracy pracownikowi przysługuje minimalny okres wypowiedzenia, jeżeli przepracował co najmniej 13 tygodni
u swojego pracodawcy
Okres zatrudnienia Minimalny okres wypowiedzenia
od13 tygodni do 2 lat 1 tydzień
od 2 do 5 lat 2 tygodnie
od 5 do 10 lat 4 tygodnie
od 10 do 15 lat 6 tygodni
15 lat i więcej 8 tygodni

Wypłata i podatek
Osobie, która straciła pracę, może przysługiwać również ekwiwalent pieniężny za należny urlop, który został
niewykorzystany. Podatek dochodowy odprowadzany przez pracodawcę obliczany jest dla każdego okresu wynagrodzenia przy założeniu, że pracownik będzie nadal uzyskiwał taki poziom dochodów przez resztę roku. Jeżeli rzeczywisty dochód pracownika za rok będzie niższy, ponieważ przestał pracować w ciągu roku, możliwe jest, że zapłacił za dużą kwotę podatku. Może wtedy wystąpić z wnioskiem o zwrot podatku wykorzystując w tym celu formularz zwrotu podatku P50. Ten formularz oraz więcej informacji na temat zwrotu podatku można uzyskać w lokalnym urzędzie skarbowym lub na stronie internetowej www.revenue.ie.

Zmniejszenie wymiaru czasu pracy lub płacy
Kiedy pracodawcę dotyka spadek koniunktury albo ma mniej pracy dla danego pracownika, może mu
zaproponować obniżkę płacy lub pracę w mniejszym wymiarze godzin. Wiąże się to ze zmianą warunków
umowy o pracę. Wszelkie zmiany w umowie o pracę muszą być uzgodnione przez pracownika i pracodawcę,
a pracownik ma prawo nie wyrazić na nie zgody. Jednak w przypadku odmowy pracodawca może podjąć decyzję o redukcji etatu pracownika.
Pracodawca może również wysłać pracownika na przymusowy urlop lub skrócić jego czas pracy na
okres kilku tygodni. Przestój w pracy następuje, kiedy pracodawca nie jest w stanie zapewnić pracownikowi
pracy. Sytuacja pracy w niewielkim wymiarze godzin powstaje wtedy, kiedy wynagrodzenie pracownika lub
jego czas pracy są mniejsze niż połowa normalnego tygodniowego wymiaru. W obu przypadkach muszą to
być sytuacje czasowe, a pracodawca musi powiadomić o nich pracownika z wyprzedzeniem. Jeżeli przestój w
pracy lub sytuacja pracy w niewielkim wymiarze godzin trwa 4 tygodnie lub dłużej lub przez okres 6 tygodni w
ciągu ostatnich 13 tygodni, pracownik może wystąpić o wypłacenie jednorazowej odprawy.

Jakie zasiłki można uzyskać?
Osoba pracująca płaci co tydzień składki na ubezpieczenie społeczne (PRSI) wraz z podatkiem. Jeżeli pracownik opłaci wystarczającą ilość składek, jest uprawniony do otrzymania świadczenia z tytułu ubezpieczenia społecznego, gdy stanie się osobą bezrobotną i poszukującą pracy. Świadczenie to określane jest jako zasiłek dla osób poszukujących pracy. Jeżeli pracownik nie opłacał składek na ubezpieczenie społeczne lub nie opłacił wystarczającej ilości składek, może otrzymać świadczenie uwarunkowane kryteriami finansowymi. Nosi ono nazwę zapomogi dla osób poszukujących pracy. O oba świadczenia należy ubiegać się w lokalnym urzędzie pomocy społecznej (najbliższy urząd można znaleźć na stronie www.losingyourjob.ie). Jeżeli rozpatrzenie wniosku o przyznanie świadczenia dla osób poszukujących pracy będzie wymagało dłuższego czasu albo jeżeli dana osoba nie kwalifikuje się do otrzymania zasiłku lub zapomogi dla osób poszukujących pracy, wówczas można uzyskać dodatkowe świadczenie socjalne od pracownika opieki społecznej w rejonowym ośrodku zdrowia. Pracownik opieki społecznej może również pomóc, jeżeli dana osoba znajduje się w wyjątkowo trudnej sytuacji finansowej. Niemożliwe jest uzyskanie jakichkolwiek świadczeń w ramach programu dodatkowego świadczenia socjalnego, jeżeli dana osoba lub jej partner pracuje więcej niż 30 godzin tygodniowo. Osobom, które były samozatrudnione, zwykle nie przysługuje zasiłek dla osób poszukujących pracy, ale mogą kwalifikować się do otrzymania zapomogi dla osób poszukujących pracy lub dodatkowego świadczenia socjalnego. Osoby chore lub niepełnosprawne mogą kwalifikować się do otrzymania zasiłku chorobowego lub dodatku z tytułu niepełnosprawności
zamiast świadczenia dla osób poszukujących pracy
.
Zasiłek dla osób poszukujących pracy
Aby otrzymać zasiłek dla osób poszukujących pracy należy:
• Mieszkać w Irlandii
• Być w wieku poniżej 66 lat
• Być dostępnym i zdolnym do pracy oraz faktycznie poszukiwać pracy (konieczne może być przedstawienie stosownych dowodów)
• Być bezrobotnym przez co najmniej 3 dni z 6 (można pracować w niektóre dni i nadal kwalifikować się do otrzymania zasiłku dla osób poszukujących pracy)
Konieczne jest ponadto posiadanie wystarczającej ilości składek na ubezpieczenie społeczne (PRSI) (opłaconych lub kredytowanych). Oznacza to 104 (2 lata) opłacone składki od czasu rozpoczęcia pracy.
W przypadku składania wniosków w 2009 r. należy ponadto posiadać:
• Albo 39 opłaconych lub skredytowanych składek w 2007 r.* (z których 13 musi być opłaconych) lub
• 26 tygodni opłaconych składek w 2007 r. i 26 opłaconych składek w 2006 r.
*Jest to przedostatni pełny rok podatkowy przed rokiem złożenia wniosku, który jest określany jako odpowiedni roki podatkowy.
Osoba posiadająca 260 (5 lat) składek będzie otrzymywać zasiłek dla osób poszukujących pracy przez 12 miesięcy, natomiast w przypadku osób posiadających mniej niż 260 składek zasiłek jest wypłacany przez okres 9 miesięcy. Przysługuje dodatkowe świadczenie za osobę pełnoletnią pozostającą na
utrzymaniu (małżonek lub partner) oraz za każde dziecko pozostające na utrzymaniu.
Stan majątkowy nie wpływa na zasiłek dla osób poszukujących pracy. Jednak osobom poniżej 55 roku życia, które otrzymały odprawę w kwocie wyższej niż 50 000 EUR, może nie przysługiwać zasiłek dla osób poszukujących pracy przez okres do 9 tygodni. Nie można wykonywać pracy w dniu otrzymania zasiłku dla osób poszukujących pracy. Jednak dopuszczalne jest wykonywanie pewnej dodatkowej
pracy w innych godzinach niż te, które były normalnymi godzinami pracy, pod warunkiem że wykonywało się tę dodatkową pracę przez co najmniej sześć miesięcy przed utratą podstawowej pracy.

Zapomoga dla osób poszukujących pracy i ocena dochodów
Aby otrzymać zapomogę dla osób poszukujących pracy należy:
• Posiadać środki finansowe poniżej określonego poziomu (spełnić kryteria finansowe)
• Być w wieku pomiędzy 18 i 66 lat
• Być dostępnym i zdolnym do pracy oraz faktycznie poszukiwać pracy (konieczne może być przedstawienie stosownych dowodów)
• Mieszkać w Irlandii i spełniać warunek stałego pobytu
• Być osobą bezrobotną przez co najmniej 3 dni z 6
Kryteria finansowe pozwalają ocenić dochody danej osoby, aby sprawdzić, czy kwalifikuje się do uzyskania zapomogi. Brane są pod uwagę wszystkie źródła dochodu, w tym dochody pieniężne, dochody z kapitału,
oszczędności, inwestycje, nieruchomości (ale nie własny dom) oraz korzyści wynikające z mieszkania z rodzicami w przypadku osób poniżej 25 lat (określane jako korzyści i przywileje). Ocenie podlega również
dochód małżonka lub partnera. Nawet jeśli posiada się pewne środki finansowe, można zakwalifikować się
do otrzymania zapomogi dla osób poszukujących pracy. Można również wykonywać pracę dorywczą lub pracę w niepełnym wymiarze czasu pracy i nadal kwalifikować się do uzyskania zapomogi dla osób poszukujących
pracy. Jeżeli uzyskuje się dochody z pracy, dochód 20 EUR na dzień (przez okres do 3 dni) nie jest brany pod uwagę i tylko 60% pozostałej kwoty uznaje się za dochód. Więc w przypadku osoby pracującej przez 3
dni i zarabiającej 120 EUR tylko 36 EUR zalicza się w poczet dochodów. Osoba, która jest legalnym rezydentem Irlandii przez co najmniej dwa lata, pracuje lub pracowała w tym kraju oraz zamierza pozostać w Irlandii, powinna spełniać warunek stałego pobytu.

Ile można otrzymać?
Dodatkowe informacje Na stronie www.losingyourjob.ie dostępnych jest więcej informacji na temat tych świadczeń i kryteriów finansowych. Departament Spraw Społecznych i Rodziny publikuje bardzo szczegółowe wytyczne dotyczące wszystkich świadczeń socjalnych na stronie www.welfare.ie.

Zasiłek dla osób
poszukujących pracy         204,30

Zapomoga dla osób
poszukujących pracy        204,30

Dodatkowe
świadczenie socjalne
(wypłacane przez Zarząd    204,30
Służby Zdrowia - HSE)

Zredukowane stawki dla osób poniżej 20 lat
Nowe osoby ubiegające się o zapomogę dla osób poszukujących pracy oraz dodatkowe świadczenie socjalne, które mają poniżej 20 lat, będą otrzymywać zredukowaną stawkę w wysokości 100 EUR na tydzień.
Maksymalna kwota podwyższona za uprawnioną osobę dorosłą jest również zredukowana do 100 EUR na tydzień. Jednak te zredukowane stawki nie będą stosowane, jeżeli osoba ubiegająca się jest uprawniona
do podwyższonego świadczenia na uprawnione dziecko.

Jak się zarejestrować?
O zasiłek dla osób poszukujących pracy należy wystąpić możliwie jak najszybciej po utracie pracy, żeby nie stracić możliwości otrzymania wszystkich przysługujących świadczeń. Formularz wniosku o zasiłek i
zapomogę dla osób poszukujących pracy (określany jako UP 1) można pobrać ze strony www.welfare.ie.
Formularz ten obejmuje oba świadczenia i jeżeli dana osoba nie kwalifikuje się do otrzymania zasiłku dla osób poszukujących pracy, może uzyskać zapomogę dla osób poszukujących pracy.
Należy wypełnić formularz przed udaniem się do lokalnego urzędu pomocy społecznej i zabrać ze sobą wszystkie potrzebne dokumenty. W urzędzie mogą być kolejki. Przyjście z wypełnionym formularzem i
gotowymi dokumentami przyspieszy załatwienie sprawy. Można wystąpić o dodatkowe świadczenie socjalne od pracownika opieki społecznej w rejonowym ośrodku zdrowia czekając na rozpatrzenie wniosku o wypłatę pozostałych świadczeń. Należy przynieść ze sobą dowód tożsamości i zaświadczenie o dochodach, ostatni pasek wypłaty oraz zaświadczenie z lokalnego urzędu pomocy społecznej, jeżeli właśnie złożyło
się wniosek o zasiłek lub zapomogę dla osób poszukujących pracy. Dodatkowe informacje
W przypadku odmowy wypłaty świadczenia można odwołać się od tej decyzji do Biura ds. Odwołań w sprawie Świadczeń Społecznych w ciągu 21 dni. Jeżeli nastąpi odmowa przyznania dodatkowego świadczenia
socjalnego, można odwołać się do HSE. Jeżeli dana osoba nie kwalifikuje się do otrzymania
świadczenia dla osób poszukujących pracy, powinna mimo wszystko zarejestrować się w systemie
kredytowanych składek na ubezpieczenie społeczne (PRSI), aby uniknąć luki w aktach ubezpieczeń
społecznych w okresie pozostawania bezrobotnym.

Lista dokumentów potrzebnych do rejestracji:
*Numer ubezpieczenia społecznego (PPS) (i w stosownym przypadku numery PPS małżonka lub partnera i dzieci).
*Formularz P45 (lub w pewnych przypadkach pismo od pracodawcy).
*Formularz P60.
*Dowód tożsamości (paszport lub zupełny odpis aktu urodzenia oraz prawo jazdy, dokument z urzędu pocztowego, banku, kasy mieszkaniowej lub spółdzielczej kasy oszczędnościowej, karta
bankowa lub książeczka opłat czynszowych). Należy również podać nazwisko panieńskie matki.
*Potwierdzenie adresu zamieszkania (rachunki za mieszkanie, książeczka opłat czynszowych lub dokument podatkowy).
*Dokumenty potwierdzające wysiłki podjęte w celu znalezienia pracy. Na przykład ogłoszenia o pracy, na które odpowiedziała dana osoba, listy do pracodawców wysłane pocztą tradycyjną lub elektroniczną i
wszelkie uzyskane odpowiedzi.
*Szczegółowe informacje i potwierdzenia dotyczące dochodów (wyciągi bankowe).
*Szczegóły dotyczące dochodów małżonka/partnera i dzieci (jeśli dotyczy).
*Imiona i nazwiska oraz daty urodzenia dzieci na utrzymaniu (konieczne będzie pismo ze szkoły lub college’u, jeżeli którekolwiek z dzieci jest w wieku 18–22 lat i uczy się w systemie dziennym).
*W przypadku zapomogi dla osób poszukujących pracy konieczne może być przedstawienie dowodów dotyczących okresu mieszkania w Irlandii (np. karta Krajowego Biura Imigracyjnego Garda (GNIB) i
pozwolenie na pracę).

Jak poradzić sobie otrzymując mniejsze dochody?
Osoba, która straciła pracę może mieć trudności w opłacaniu swoich rachunków i ze spłatą zadłużenia. Ważne jest, aby rozwiązywać wszelkie problemy szybko, zamiast pozwolić, żeby się nagromadziły. Serwis ds. doradztwa finansowego i budżetowania (MABS) może pomóc w zaplanowaniu budżetu oraz negocjowaniu porozumień z wierzycielami. Należy się również upewnić, że otrzymuje się wszystkie przysługujące świadczenia.
Oto lista dostępnych rodzajów wsparcia:

CZYNSZ-Uwarunkowane kryteriami finansowymi dofinansowanie miesięcznego lub tygodniowego czynszu,
 zwane dodatkiem mieszkaniowym. Należy wpłacić pierwsze 24 EUR
.
KREDYT HIPOTECZNY-Uwarunkowane kryteriami finansowymi dofinansowanie tej części miesięcznej     raty  którą stanowią odsetki od kredytu hipotecznego. Należy wpłacić pierwsze 24 EUR.Zmiana lub przełożenie
spłat kredytu hipotecznego i pozostanie w przejętej nieruchomości przez okres do 1 roku.

WYDATKI MEDYCZNE-Uwarunkowana kryteriami finansowymi medyczna karta pokrywająca wszystkie wydatki rodziny na leczenie. Uwarunkowana kryteriami finansowymi karta wizyt u lekarza rodzinnego, która pokrywa koszty wizyt lekarskich dla wszystkich członków rodziny
Program płatności za leki, który zapewnia, że ubiegający się nie będzie płacił więcej niż 100 EUR miesięcznie za przepisane leki.

PODRĘCZNIKI I UBRANIE SZKOLNE-W przypadku posiadania dzieci, które uczęszczają do szkoły i otrzymują
świadczenia socjalne lub inne świadczenia, można ubiegać się o dodatek na wyprawkę szkolną.

NAGŁE WYDATKI-Świadczenie na potrzeby specjalne przeznaczane na jednorazowy wydatek, który trudno byłoby zrealizować.

NISKIE DOCHODY-Wolne od podatku świadczenie zwane dodatkiem rodzinnym dla rodzin o niskich
dochodach, jeśli osoba posiada co najmniej jedno dziecko, pracuje 19 godzin tygodniowo lub więcej i zarabia mniej niż określona kwota, która uzależniona jest od wielkości rodziny.

OPŁACANIE RACHUNKOW-Program budżetu domowego oferowany przez An Post, który pomaga uwzględniać w budżecie rachunki lub czynsz. W jego ramach potrąca się określoną kwotę z tygodniowych świadczeń socjalnych na opłacenie rachunków. Spółdzielcze kasy oszczędnościowe również zapewniają podobny system płacenia rachunków.

Poszukiwanie pracy
FÁS zapewnia informacje, porady i szkolenia dla osób poszukujących pracy. Należy zarejestrować się w FÁS
osobiście, w lokalnym biurze FÁS, przez Internet na stronie www.fas.ie lub dzwoniąc pod numer 1800 611 116 (opłata za połączenie lokalne). Twoje dane zostaną wprowadzone do bazy danych osób poszukujących pracy, do której mają dostęp pracodawcy. Można wyjechać za granicę do innego kraju EOG w celu
poszukiwania pracy na okres do trzech miesięcy i utrzymywać przyznany w Irlandii zasiłek dla osób poszukujących pracy. Osoby, które pozostają bezrobotne przez pewien okres mogą zakwalifikować się do programu pomocy w znalezieniu pracy:
• Można uczęszczać na zatwierdzony kurs i uzyskać dodatek na powrót do edukacji.
• Można założyć własną firmę i uzyskać dodatek dla bezrobotnych otwierających własną działalność gospodarczą, który pozwala utrzymać świadczenia podczas zakładania firmy.
Osoby, które kwalifikują się do otrzymania zasiłku dla osób poszukujących pracy (mając 104 opłacone składki w ciągu ostatnich dwóch lat) lub które otrzymały ustawową odprawę, mogą uzyskać natychmiastowy dostęp do dodatku dla bezrobotnych otwierających własną działalność gospodarczą w skróconym terminie. W takim
przypadku możliwe jest otrzymanie dodatku na okres uprawnienia do otrzymywania zasiłku dla osób poszukujących pracy (tzn. na 9 lub na 12 miesięcy).
• Można uzyskać inne rodzaje wsparcia dla osób samozatrudnionych od FÁS, agencji Enterprise Ireland w ramach programu wspierania przedsiębiorczości Community Enterprise Centre oraz Regionalnej i
Miejskiej Rady Przedsiębiorczości.

Przydatne wskazówki
Należy zarejestrować się w jakiejkolwiek instytucji zajmującej się poszukiwaniem pracy, która znajduje
się w okolicy, takiej jak lokalne urzędy pracy, ośrodki ICTU dla bezrobotnych, Kluby Pracy (Job Clubs)
lub odpowiedni związek zawodowy. W bibliotece publicznej dostępne są codzienne gazety, Internet
oraz inne formy wsparcia w poszukiwaniu pracy

Przydatne kontakty
Departament Spraw Społecznych i Rodzinnych (Department of Social and Family Affairs)
Infolinia (opłata za połączenie lokalne): 1890 66 22 44
Zamawianie broszur (opłata za połączenie lokalne): 1890 20 23 25
www.welfare.ie

Zarząd Służby Zdrowia (Health Service Executive - HSE)
Tanie połączenie: 1850 24 1850
www.hse.ie

FÁS
Jobs Ireland (opłata za połączenie lokalne): 1800 611 116
www.fas.ie

Urząd Skarbowy
Zamawianie formularzy lub broszur
(opłata za połączenie lokalne): 1890 306 706
www.revenue.ie

Serwis ds. doradztwa finansowego i budżetowania (MABS)
MABS posiada ośrodki na terenie całego kraju oraz krajową infolinię:
(01) 812 9350
lub (opłata za połączenie lokalne): 1890 283 438,
www.mabs.ie


ENGLISH- http://www.losingyourjob.ie/index.html.en